سد سنگریز در بسیاری موارد پاسخگوی نیازهای طرح است . سنگریز به مراتب از خاک پایدارتر و قابلیت شسته شدن آن کمتر است . شیب های بدنه سد سنگریزه ای از بسیاری خاک های دیگر تندتر بوده که باعث صرفه جویی در هزینه می شود .در بسیاری مناطق دور افتاده به علت عدم وجود خاک مناسب ، سد سنگریزه ای اقتصادی ترین راه حل است. رویه بالادست و یا هسته را می توان با ماستیک ، بتن ، و یا رس آب بندی نمود .در این صورت بخش پایین دست به صورت یک زهکش و صافی طبیعی عمل میکند .
سنگریز به منظور پایداری و زهکشی باید از قطعات بزرگ و غیریکنواخت قطعات سنگ با حداقل ریزدانه تشکیل شده باشد.
در بسیاری حالات سنگریز بخش پائین دست یک سد سرریز شونده و یا درون گذر را می توان به صورتی طراحی نمود که مانند سرریز عمل نماید. آب جریان یافته از روی تاج مانند آبشار به سوی پایین و نیز به درون سنگریز ریخته و از نزدیک پاشنه سد خارج می شود .بنابراین میتوان سرریز بتونی مرسوم را با سنگریز جایگزین کرد .
این نوع سرریز خصوصا برای سدهای موقت ، مثلا فراز بندها، جالب است . برای مثال فرازبندهای سد کابوراباسا در موزامبیک به این روش ساخته شدند. سرریز شدن اتفاقی و جزئی به سد لطمه ای نزده و در صورت عبور یک سیل عمده آب شکستگی ها را می توان به سرعت مرمت نمود .
مزیت دیگر سنگریز آن است که میتوان آن را در زیر آب و یا حتی در جریان آب احداث نمود. به این ترتیب می توان یک فرازبند را به طور ایده آل در رودخانه جاری ساخت .این روش مسدود نمودن رودخانه به وسیله ایزباخ (1970)، توسعه داده شد .
جریان از درون سنگریز
به علت طبیعت نفوذپذیر یک سد سنگریز ، از درون آن تراوش وجود خواهد داشت. غالبا برای کاهش مقدار تراوش یک لایه نفوذپذیر در بالادست و یا یک هسته آب بند در درون آن ساخته می شود . از آنجا که نفوذپذیری سنگریز چندین برابر از معمولترین مصالح ساخت غشاء نفوذناپذیر یعنی خاک رس ، ماستیک قیری ، بتن و یا تزریق سیمان بیشتر است ، مقدار جریان تحت تاثیر نفوذپذیری غشاء آب بند قرار دارد .
منبع : کتاب ( کاربرد سنگریز در سازه های هیدرولیکی ) ترجمه فرزاد ولی پور گودرزی